alls kyns

adv. [kyn] = allskonar, Fms. x. 380. II. 2, 25, where it is spelt allskuns.

* * *

(gen. pl. kynja), n.

1) kin, kindred (þar átti hann kyn hálft); danskr at kyni, Danish by extraction; telja kyn sitt til e-s, to claim kindred with;

2) kind, sort, species; ískyldasta kyni, of the most befitting kind; alls kyns, of every kind; hvers kyns, of any kind; margs kyns, of many kinds; þess kyns, of that kind;

3) gender (karl-, kvenn-kyn).

(gen. pl. kynja), n. wonder marvel, portent (þá urðu mörg kyn bæði í draumum ok sýnum).

* * *

n., gen. pl. kynja, dat. kynjum; [akin to kænn, kunna]:—wonder; en eptir þetta kyn þyngisk hönd Drottins yfir …, Stj. 436; þótti mönnum þetta kyn mikil, Sturl.: þá urðu mörg kyn bæði í draumum ok sýnum, Bs. i. 662; þótti þeim þat kynjum sæta, 655 xxvii. 22; mönnum þótti kynjum við bregða, Fms. vi. 95: in mod. usage, það er ekki kyn, ‘tis not to be wondered at.

COMPDS: kynburðr, kynjalauss, kynjalæti, kynjamein, kynjamenn, kynjasótt, kynjavetr.

n., gen. pl. kynja, (but kyna less correct, Greg. 75, Sks. 450 B); [Ulf. kuni = γένος, passim; = φυλή, Luke ii. 36, Philipp. iii. 5; ἐφημερία, Luke i. 8; A. S. cyn; Engl. kin; O. H. G. kunni; Dutch kunne; lost in mod. Germ; Swed.-Dan. kön; Lat. genus; Gr. γένος]:—kin, kindred; þar átti hann kyn hálft, Eg. 288; faðir þeirra hafði kyn átt tveim megin Gautelfar, 72; Danskr, Sænskr at kyni, Danish, Swedish by extraction, Ó. H. passim; e-m kippir í kyn, Fms. ii. 34, Glúm. 346; telja kyn sitt til e-s, Fms. v. 132; ek á kyn á Jamtalandi, Ó. H. 211:—in names of families = a house, Ölvusinga-kyn, the house of the O., Landn.; Mýramanna-kyn, the house of the M., Eg. 770; Vatnsfirðinga-kyn, the house of the W., Ld. 129; Eireks kyn, Eirek’s kin, Ó. H. (in a verse); kyn þjóðar, mankind, Geisli 20, Merl. 2. 29; fíra kyn, lofða kyn, Ýt. 21; gumna kyn, id.; kyn beirna, id.; lýða kyn, id., Edda (in a verse); kyn aldar, id., Harms. 34; gýgjar kyn, giant-kind, Helr. 13; gyldis kyn, wolf-kind, Edda (Ht.); kyn kvenna, womankind, Kormak; karl-kyn, male kind; kvenn-kyn, womankind; jöfra kyn, the royal kin, Ó. H. (in a verse); konunga kyn, royal family, Fms. xi. 406.

2. a tribe; í öllum kynjum ( tribes) Israel, Stj. 342; allra mannligra kyna, Greg. 75.

II. a kind, sort, species; allr fénaðr meðr jöfnu kyni, Stj. 178; með reykelsi ok öllu kyni blóta, 656. A. ii. 14; í skyldasta kyni, of the most befitting kind, Landn. 168; hvalr tvítögr eða lengri eins kyns, Grág. ii. 337; alls kyns, of every kind, Fms. v. 345; annars kyns, of other kinds, viii. 251; hvers kyns, of any kind; engis kyns, of no kind, Stj. 27; margs kyns, of many kinds, Fb. ii. 297; þess kyns, of that kind, Fms. vi. 216.

2. gender; karl-kyn, masculine; kvenn-kyn, feminine, Skálda 185; hvárginligt kyn, neuter, 185; föll, kyn ok nafn, 180; kynja-skipti, change of gender, 185. kyns-maðr, m. a kinsman; frá kynsmönnum Abrahams, 656 B. 2; fyrstr sinna kynsmanna, Eg. 263, 536, Fms. ii. 22.

[kʲʰɪ:n̬]

I. n kyns, kyn (G pl kynja)

II. n kyns, kyn (G pl kynja)

1) род; семья, родня

2) род, порода, сорт

3) раса; порода

4) пол ( мужской или женский)

5) грам. род

* * *

prep. with dat., against (í gegn vindi sem forvindis);

í gegn eðli, against nature.

1) honest (sannorðr ok gegn);

2) fit (fór Ó. þar á land, sem honum þótti gegnast);

3) direct, straight (hinn gegnsta veg).

* * *

adv., old form gögn, with dat. [not found in Ulf., who uses and and viþra; A. S. gegn in compds; Engl. gain- (in gain-say), a-gain; Germ. gegen; Dan. igjen; Swed. gen: cp. the adj. gegn]

1. against, right opposite; í gegn vindi sem forvindis, Bs. i. 22; gegn veðri, Bjarn. 52; sjá í gegn sólu, to look straight at the sun, Fms. viii. 114; þeir áttu at vega í gegn jelinu, xi. 136.

2. metaph. against, contrary to; Örn var til móts, en mestr hluti manna honum í gegn, voted against him, Ld. 74; rísa í gegn e-m, Fms. i. 221; í gegn slíku ofrefli, viii. 29; í gegn eðli, against nature, Bs. i. 335; þat eitt er eigi mæli því í gegn, which is not contrary to it, Grág. i. 7; ok mælti því manngi í gegn, Íb. 17, Anecd. 72: in medic. sense, þar eru alls-kyns tré ok aldin í gegn ( against) meinum manna, Eluc. 24, (rare.)

β. absol. or ellipt., svá bjartr at þeir þorðu eigi í gegn at vega, Fms. v. 161; þó vörðusk þeir eigi né í gegn hjöggu, 655 xi. 1: so the law phrase, ganga í gegn e-u, to avow or meet a charge; mod. to gainsay, deny, vide ganga.

γ. þar er vígt í gegn þeim öllum, Grág. ii. 9; skalat húsum skipta í gegn land, i. e. land shall not be exchanged against houses, 256.

3. [Engl. again], in turn; hann sendi rit Drottni ok tók við í gegn af honum, 623. 52; en þeir hétu honum gulli í gegn, Sl. 21; þar í gegn (again, Germ. dagegen), Stj. 76; grát at gamni skaltú í gögn hafa ( in turn), Skm. 30.

adj. [North. E. and Scot. gone; Swed. gen; Dan. gjen:—akin to the adv. gegn; cp. gagn-, gegnt, gegnum]

I. prop. ‘gane,’ short; hinn gegnsta veg, Mar. 545; a ‘gane’ way, the ‘ganest’ road are found in Old Engl. and Scot., and still remain in the northern provinces; cp. the prefix gagn- signf. B, and gegnt.

II. metaph. ‘gane,’ i. e. ready, serviceable, kindly, a usage also found in old North. E. and Scot., vide Jamieson; gegn ok sannorðr, Band. 10; gegn ok öruggr, ‘gane’ and steady, Fs. 129; gegn ok vitr, Fms. v. 194; gegn ok úskapbráðr, ‘gane’ and good-tempered, Sturl. iii. 126; gegn ok gæfr, ‘gane’ and gentle, Grett. 90; gegn ok góðfengr, 92: in poët. compds, bráð-gegn, fjöl-g., frið-g., hvar-g., hyggju-g., ráð-g., i. e. good, wise, gentle, Lex. Poët.; ó-gegn, ‘ungainly,’ ungentle.

(mörg, mart), a.

1) in sing. a collect. sense, both as subst. and a., many a (one);

margr maðr, many a person;

margr mun þik öfunda, many a one will envy thee;

neut., mart, many things, opp. to ‘fátt’ (tala margr, margs vitandi);

í mörgu, in many things, in many respects;

fyrir margs sakir, for many reasons;

mart manna, many people;

2) in pl. many (særðr mörgum sárum);

3) fig. friendly, communicative, opp. to fár( var hann margr við Árna biskup).

m. great number;

ekki má við margnum, no one can stand against great odds.

* * *

adj., fem. mörg. neut. margt, usually spelt and pronounced mart; compar. fleiri, q. v.; superl. flestr; [Ulf. manags = πολύς; A. S. manig; Engl. many: O. H. G. manag; Dutch mennig; Germ. manche; the n is found in all South-Teutonic languages, and the word is explained by Grimm as a compd from mann ( homo) and the suffix -gi (- cunque); the Norse margr is the same word, having only changed the n into r, for the n remains in a few derivatives, as mengi ( a crowd), menga ( to blend), manga, q. v.: in mod. Swed. and Dan. the n has been resumed from intercourse with the Germ.; Dan. mange; early Swed. marger, but mod. Swed. mânga]:—many; munu margir þess gjalda, Nj. 2; meiri er veiðr í Flosa en mörgum öðrum, 232; marga þína muni, Ld. 102; særðr mörgum sárum … mörgum mönnum, … margir menn, Fms. x. 370; margir slíkir, many such. Nj. 6; marga penninga, Dipl. ii. 10.

2. sing. in a collect. sense, both as subst. and adj.; mart man, Fms. i. 185; margr maðr, Fb. i. 241; margr sá fróðr þvkkisk, Hm. 29; þviat margr man þik öfunda, þvíat margr mun þar at þér víkja, Nj. 47; skipask margr vel við góðan búning, Fms. vi. 208; hefir þó margr hlotið um sárt at binda, Nj. 54; hann hafði látið slá skipa-saum margan, a great quantity of, Fms. ix. 377: margr er knár þó hann sé smár; ber mér jafnan mart á góma, vi. 208; margs vitandi, Vsp. 20; mart er mér vel hent at göra, Nj. 54; tala mart, 194; heyra mart en tala fátt, Hallgr.; spyrja mjök margs, Ld. 88; fyrir margs sakir, for many reasons, Fms. vi. 215; ok þykkir lítt fyrir (í) mörgu þat at tala, xi. 108; mart manna, many people, Eg. 134, Nj. 194: í mörgu, in many respects, in many things, 625. 82, Fb. iii. 246; fróð at mörgu, Nj. 194; margs alls, quite great, adverb., Am. 8, 92.

II. metaph. friendly, communicative (cp. fár); höfum vit nú hvarttveggja reynt, at mart hefir verit um með okkr ok fátt, Gísl. 17; ekki var mart með þeim, Fms. x. 78; svá er, frændi, at með okkr hefir verit ekki mart, Ld. 106; þó var hann margr við Árna biskup ok fréttinn af Íslandi, Bs. i. 776.

III. margr is used as a subst., in the saying, eigi má við margnum, no one can stand against many, against odds; en þó mátti hann eigi við marginum um síðir, at last he was overthrown, Bær. 14; kom at því sem mælt er, at ekki má við margnum, Fs. 89, Fms. xi. 278. margs-konar and margs-kyns, adv. of many kinds, various, Fs. 63, Edda 38, Hkr. i. 5, Fms. i. 185, Eg. 517, passim.

B. COMPDS: margbreytinn, margbreytni, margbrotinn, margbrugðinn, margdýrr, margfalda, margfaldan, margfaldleikr, margfaldliga, margfaldligr, margfaldr, margfróðgjarn, margfróðr, margfræði, margfrömuðr, margfætla, margháttaðr, margheyrðr, marghrossa, margkunnandi, margkunnigr, margkunnindi, margkvíslaðr, margkvíslóttr, margkvæmt, margkyndugr, marglátr, margleiki, margliga, marglitr, marglyndr, marglæti, margmálugr, margmenni, margmennr, margmælgi, margmæli, margmæltr, margopt, margorðr, margprettóttr, margræða, margræddr, margræðinn, margsinnis, margslægr, margsmugall, margspakr, margstaðar, margtalaðr, margteitr, margtítt, margvitr, margvísliga, margvísligr, margvíss, margyrðr.